Bitka na Košarama počela na današnji dan 1999 – herojska odbrana VJ

SrbijaRealno/Beograd/09.04.25. – Bitka na Košarama koja je herojskom odbranom pripadnika Vojske Jugoslavije obeležila NATO agresiju 1999. započela je na današnji dan 1999. godine. Bitka na Košarama trajala je 67 dana, a hrabri otpor pripadnika Vojske Jugoslavije zaustavio je prodor nesramerno moćnijeg neprijatelja, čime je onemogućena kopnena ofanziva NATO. Bio je Veliki petak, uoči Uskrsa 1999. godine, 17. dan NATO agresije na Srbiju odnosno SRJ kada je u rejonu karaule Košare usledio žestok napad sa teritorije Albanije. Namera terorističkih formacija takozvane OVK odnosno njihovih pretpostavljenih iz NATO bio je proboj granice, otvaranje prostora za prodor unutar teritorije Srbije u Metohiji.

Cilj je nesumljivo bio da pošto pripadnici terorističke tzv. OVK prodru u Metohiju time bude pripremljen teren odnosno otvoren put za ulazak kopnenih trupa NATO. Paralelno namera je bila da izazivanjem na masivnija dejstva pripadnici Vojske Jugoslavije razotkriju svoje položaje, a sa idejom da će time biti omogućeno efikasnije delovanje NATO avijacije po Vojsci Jugoslavije. Inače, nasuprot snagama Vojske Jugoslavije na prostoru Albanije nalazilo se gotovo 12.000 vojnika NATO, od čega 5.000 Amerikanaca, sa najmanje 30 tenkova i 26 borbenih helikoptera Apač. Na tom graničnom pojasu incidenti nisu bili retki, razmene vatre su se događale i prethodno u mirnodopskim vremenima.

Pošto je 24. marta 1999. počeo napad NATO na SRJ ratna dejstva zahvataju i taj potez graničnog pojasa. Karaula Košare nalazi se na oko 200 metra od granične linije, na visini iznad 1.800 metara. Graničari VJ sa Košara pokrivali su inače standardno potez od oko sedam kilometara državne granice. Reč je o teško pristupačnom pojasu Juničkih planina, istočnih obronaka Prokletija.

Izbor te lokacije za napad koji je usledio 9. aprila bio je najverovatnoje određen konfiguracijom terena, pošto se karaula Košare nalazila na nižem nivou od pozicija koje su držale neprijateljske jedinice na teritoriji Albanije. To je u startu davalo povoljniju poziciju napadačima. Tog 9. aprila u 3.00 sata sa prostora Albanije započinje teško neprekidno artiljerijsko dejstvo u pravcu karaule Morina.

Bila je to međutim varka, s ciljem da se trupe VJ koncentrišu na Morinu, kako bi snage bile odvučene od Košara. Potom, u 4.30 vatrena dejstva se usmeravaju na Košare. Vojska Albanije tukla je artljerijskim sredstvima, minobacačima, topovima, haubicama. Izuzetno precizna minobacačka dejstva verovatno su bila posledica učešća u borbenim aktivnostima visokouvežbanih i iskusnih pripadnika Legije stranaca. Bio je to uvod za masovni napad pešadinaca tzv OVK. Oko 6.00 časova teroristi započinju masivni napad na tri pravca, jedan prema samoj karauli Košare, a druga dve prema strateškim kotama, visovima, Maja Glava i Rasa Košare.

Napadača je bilo, procenjuje se, oko 1.500. Nasuprot se nalazilo malo više od stotinak graničara Vojske Jugoslavije. Napadale su dve brigade tzv OVK, artiljerija Albanije besomučno tukla, a NATO je iz vazduha tukao sve vreme, pored drugog i nedozvoljnim kastenim bombama, što je i nanelo najviše gubitaka snagama VJ. NATO je takođe vršio razorna tepih bombardovanja. Borbe su bez prekida trajale tokom čitavog dana i noći, kao i narednog dana. U popodnevnim satima 10. aprila graničari Vojske Jugoslavije, opkoljeni sa tri strane, odlučuju se da napuste karaulu Košare, nešto pre 19.00. Ulazak snaga tzv OVK u karaulu su zapadni mediji predstavili kao veliku pobedu.

Paralelno, u popodnevnim satima prvog dana napada, 9. aprila, snage tzv OVK ovladale su vrhom Rasa Košare, koji im je potom poslužio kao pozicija za artiljerijska dejstva prema VJ. Sutradan 10. oni zaposedaju i kotu Maja Glava. Pripadnici Vojske Jugoslavije pritom su se utvrdili na liniji odbrane koja je bila konfiguracijom terena pogodnija kao linija odbrane. Ubrzo su i popunjeni svežim snagama. Pripadnicima 53. graničnog bataljona tada se pridružuju snage 63. padobranske i dobrovoljci veterani, uz kvalitetniju tehničku podršku. Pokušaji napadača tzv OVK da ovladaju i vrhom Opljaz, uspešno su odbijeni.

Dana 14. aprila usledio je kontranapad snaga Vojske Jugoslavije s ciljem zaposedanja, povrataka kote Maja Glava. Iako zauzimanje kote nije uspelo, dejstva minobacačima i artiljerijskom oruđem sa te kote su nadalja obustavljena. Ta linija sukoba održala se u manje više nepromenjem stanju tokom narednih sedmica. Borbe su sve vreme trajale, manjeg ili većeg intenziteta, sa međusobnim linijama rastojanja i do pedesetak metara. Početkom maja Vojska Jugoslavije je pojačala dejstva s ciljem zauzimanja, povratka same karaule, što nije uspelo. Kontranapad VJ 6. maja s ciljem preuzimanja kote Rasa Košare takođe je odbijen posle teških borbi. Inženjerija VJ je 10 maja uspela da dopremi dva tenka na liniju borbi, što je bio neobičan podvig imajući u vidu nedostupnost terena. Bila je to velika podrška i borbena i psihološka. Odmah te noći NATO avijacija je zasula položaje VJ velikom količinom nedopuštenih kasetnih bombi, što je imalo teške posledice.

Devet pripadnika Vojske Jugoslavije je ubijeno, a 40 je ranjeno. Vrhom Mrčaj pripadnici Vojske Jugoslavije ovladali su sredinom meseca, što je poboljšalo njihov položaj i odredilo raspored snaga za potonji period. Linije borbenih dejstava na potezu kod Košara nisu se potom bitno menjale do kraja ratnih dejstava 10. juna. Napadači su očigledno shvatili da je dalji prodor na potezu Košara nemoguć zbog neočekivano žilavog otpora Vojske Jugoslavije.

Krajem maja težište napada terorističke takozvane OVK odnosno NATO dejstava izmešteno je južnije, na granični pojas Paštrik, gde je isto tako pokušan prodor dublje unutar Srbije, odnosno Metohije, a što su snage Vojske Jugoslavije uspešno odbile u teškim borbama. Vojska Jugoslavije u borbama na Košarama izgubila je 108 ljudi, među kojima 50 vojnika, 13 rezervista, 24 dobrovoljca, dvojica iz Rusije, odnosno Ukrajine, kao i 18 starešina Vojske Jugoslavije, oficira i podoficira. Ranjeno je 256 pripadnika VJ. Među poginulim napadačima, odnosno snagama NATO bili su, osim stotina pripadnika terorističke takozvane OVK, i jedan Alžirac, verovatno islamistički veteran, i po jedan Francuz i Italijan.